Pandemi döneminde hepimiz, hiç olmadığımız kadar ailecek birlikteyiz. Normal şartlarda günlük yoğunluk, koşturma, okul, iş derken zamanımızın çok kısıtlı bir vaktinde bir araya gelirken şimdi adeta aynı evde kalmak ve geçinmeyi öğrenmek zorundayız. Bu duruma her zaman olumlu tarafından bakalım ve sevdiklerimize, özellikle de çocuklarımıza normalde ayıramadığımız vakti şimdi ayıralım diyoruz. Ancak elbette biliyoruz ki söylemesi uygulamasından çok daha kolay. Birçoğunuzun iki, belki üç çocuğu var. Buna bir de bazı aileler için büyüklerimiz veya teyzeler, halalar, akrabalar katılınca ev bazen patlamaya hazır bir düdüklü tencereye dönebiliyor. Öncelikle, mükemmel olmak zorunda olmadığınızı hatırlatmak isteriz. Mükemmellik, ebeveynlik kavramında yer almamalı. Elbette elimizden gelenin en iyisi için hep birlikte çabalayacağız. Fakat her şeyi “olması gerektiği gibi” yapmaya çalışırken iyi başardığınız şeyleri görememe ihtimaliniz artar. Tekrar hatırlatalım; şu an içinde bulunduğumuz şartlar olağan dışı. Hepimiz büyük bir değişime çok hızlı uyum sağlamak zorunda kaldık. Dolayısıyla hepimiz evlerimizde benzer süreçleri yaşıyor ve baş etmeye çalışıyoruz. Çocuklarınız tartışmaya başladıklarında sesinizi yükseltmek veya olanları durdurmak için daha sert uyarılara başvurmak isteyebilirsiniz. Ancak, bu uyarma biçiminiz çocuklarınızın olumsuz davranışlarının altında yatan duygusal nedenleri ortadan kaldırmayacağı için sorun çözülmemiş olur. Aşağıda paylaştığımız öneriler kardeşler ve aile arasındaki iletişimi kolaylaştırmak ve çocuklarınızın ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik hazırlanmıştır. 

1. Kişisel alan sağlayabilirsiniz.
Devamlı evde kaldığımız bu süreç boyunca zaman zaman kardeşler birbirlerini kolayca sinirlendirebilmekte ve bu durum da ev içi dinamiğini etkileyebilmektedir.  Hepimiz için zorlayıcı olan bu koşullarda ev içindeki her bireyin hissettikleri ve verebileceği tepkiler de doğal olarak birbirinden farklılık gösterecektir. Bu nedenle, süreç devam ederken aslında herkesin kendisini dinlemeye ve zaman ayırıp yenilenmeye ihtiyacı vardır. Bunun için ise bir aile programı yapabilir ve böylece herkesin kendine ayıracağı zamanı da belirleyebilirsiniz. 

2. Arkadaşlarıyla görüntülü görüşmesini sağlayabilirsiniz. 
Birçok çocuk sosyal izolasyon sebebiyle oldukça mutsuz. Arkadaşlarıyla oynamayı ve okulun büyük bir parçası olan sosyalleşmeyi özlüyorlar. Her ne kadar evde bir kardeşin varlığı sosyal izolasyon döneminde bir avantaj olsa da ne yazık ki, kardeş her zaman için arkadaşın yerini tutmayabiliyor. 

Arkadaşlarını özleyen çocuğunuz için düzenli olarak arkadaşları ile görüşebilecekleri “video tarihleri” belirleyebilirsiniz. Elbette yüz yüze görüşmek ve oyun oynamanın tadını vermeyebilir. Ancak arkadaşlarıyla bağlantı kurabilmeleri çocukların bu süreci daha rahat geçirebilmelerine adına yardımcı olacaktır.

3. Çocuklarınızın bireysel ihtiyaçlarını dengeleyebilirsiniz. 
Çocuklarınızın yaşları farklı olduğu için ihtiyaçları da bir şekilde çatışıyor olabilir. Bu yüzden dengeyi sağlamaya çalışırken bu farklılıkları dile getirmeye ve çözmeye özen gösterebilirsiniz.

Örneğin; eğer sabahları çocuklarınızın enerjileri farklılık gösteriyorsa ve bu durumu dengelemeye ihtiyacınız varsa “Bu sabah çok enerjik görünüyorsun! Ancak ablan/ağabeyin/kardeşin henüz gerçekten uyanık değil ve bu nedenle kendisinin biraz zamana ihtiyacı var. Bir süre birlikte oynayalım mı? Daha sonra hazır olduğunda kardeşinle oynayabilirsin” gibi öneri ve seçeneklerde bulunmanız durumu kolaylaştırmanıza yardımcı olacaktır. 

Bazen çocuklarınızdan birisi kardeşinden daha fazla ilgi bekliyor olabilir. Bu durumda da bu iki kardeş arasında günlük “Özel Zaman” kurmayı deneyebilirsiniz. Yapacağınız aile programına ekleyeceğiniz özel zamanlar yardımıyla çocuklar birlikte geçirebilecekleri zamanı önceden bilebilirler. 

Buna ek olarak, her ikisinin de hoşuna gidecek ve yaşlarına uygun olan bir etkinliği birlikte bulabilirsiniz. Yapılan araştırmalara göre, diğer zamanlarda kavga etseler bile, çocuklar birlikte eğlenirken, ilişkileri gelişiyor. 

Eğer çocuğunuzun kardeşini rahatsız ettiğini görür ve bunu yalnızca sıkıldığı için yaptığını fark ederseniz, ilişkilerindeki bağlantı ihtiyaçlarını karşılamak adına: “Bu konuyu konuşmak ister misiniz? Bu konuda ne yapabileceğimize bakalım!” gibi önerilerde bulunabilirsiniz. 

4. Yeni bir aile toplantısı düzenleyebilirsiniz. 
Normal zamanlarda, küçük çocuğunuza bakmak genellikle büyük çocuğunuzun görevi değildir. Genellikle onlar okul çalışmaları, akranları, aktiviteleri ve önemli gelişim görevleri ile meşgul olurlar. Ancak bildiğimiz gibi bunlar normal zamanlar değil ve bu nedenle bir aile olarak belki yapacağınız toplantıda sorumluluklar hakkında tekrar konuşmak ve değerlendirmek gerekebilir. Sizin yetişemediğiniz veya yardım edemediğiniz önemli anlarda büyük çocuğunuzun da kısa süreliğine kardeşi ya da kardeşleri ile ilgilenmesinin gerekliliğinin önemi vurgulanabilir. Ancak, küçük çocuğun davranışına uygun şekilde nasıl rehberlik edileceğini, belirli sorunların nasıl ele alınacağını ve ne zaman ara verebileceğini bilecekleri açık yönergeler vermek onların da süreci daha rahat yönetebilmelerini sağlayacaktır. 

Saygılarımızla,
Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Birimi